Beelddenken

Wat ziet u voor u als u aan een appel denkt ?
Ziet u :
appel


Of ziet u :

---

                                          
Als u de letters 'appel' ziet bent u een taaldenker. Als u een plaatje van een appel voor u ziet, bent u mogelijk een beelddenker. Op deze pagina's vindt u meer informatie over beelddenken.

Ieder kind begint als beelddenker. Als er taalonderwijs aangeboden wordt schakelt een kind over op taaldenken. Maar een aantal blijft een voorkeur houden voor denken in beelden. Hen noemen wij beelddenkers.

Om snel te kunnen denken, moet je in beelden denken (32 beelden per seconde) i.p.v. in taal (2 woorden per seconde). Alleen door in beelden te denken, heb je snel overzicht, kun je gehelen overzien, ontdek je verbanden en kom je tot passende, soms originele, oplossingen. Het lijkt of veel hoogbegaafden een voorkeur hebben voor het denken in beelden.
Het taaldenken kan naast het beelddenken geïntegreerd zijn. En dat is prettig, want taal is nodig in het onderwijs en in de talige, westerse samenleving. Het kunnen overschakelen van taal- naar beelddenken naar gelang de situatie geeft iemand een enorme bagage: je kunt zowel snel, creatief denken, als logisch en analytisch.
Sommige beelddenkers kunnen niet zo gemakkelijk overschakelen naar taal. Zij ervaren problemen in communicatie en op school of bij een studie.

Hoogbegaafde kinderen die een voorkeur blijven houden voor beelddenken en niet goed naar taal kunnen schakelen, vinden zichzelf eerder dom dan slim. Immers, het onderwijs wordt auditief en sequentieel aangeboden en niet visueel en ruimtelijk. Als je leeringang niet auditief/sequentieel is ontgaat je een hoop van de aangeboden informatie. Dat kan leiden tot flinke achterstanden. En met een achterstand kan het niet zijn dat je slim bent, dus ben je dom...

Ook in de communicatie ervaren deze kinderen achterstand. Zij krijgen talige informatie binnen, moeten deze vertalen in beelden, geven antwoord in beelden en moeten dat weer vertalen in taal om door de ander begrepen te worden. Bovendien worden zij overspoelt door beelden, dan is het lastig uit te kiezen wat relevant is om als antwoord terug te geven. Ook is het voor beelddenkers lastig de juiste woorden te kiezen bij dat wat zij voelen.
Kortom, beelddenkers hebben veel meer tijd nodig in de communicatie dan taaldenkers. In onze haastige maatschappij is er niet altijd geduld genoeg om op hun antwoord te wachten. Ook wordt het antwoord door ongeduldige ouders of leerkrachten vaak alvast gegeven. Een beelddenker kan daardoor helemaal afhaken. Immers, de ander schijnt het antwoord al te kennen! Omdat de ingevulde antwoorden talig zijn, kan de beelddenker niet altijd snel genoeg inschatten of het gegeven antwoord ook daadwerkelijk klopt met zijn beleving. Beelddenkers zijn over het algemeen niet pro-actief, maar re-actief. Informatie moet eerst verwerkt worden, indalen als het ware. Vaak is de beelddenker dan te laat, is het onderwerp al afgesloten of overspoelen andere goedgebekte mensen hem.

Een beelddenker kijkt vaak weg van zijn gesprekspartner. De non-verbale informatie die opgevangen wordt, ook al zwijgt de ander, zorgt ervoor dat de stroom informatie doorgaat. Als de beelddenker moet nadenken over een antwoord, dan zal hij dus weg moeten kijken om z'n gedachten te kunnen ordenen en er taal bij te zoeken.

Beelddenkers hebben nogal eens moeite met 'tijd'. Ze hebben dan geen idee welke dag of maand het is, komen vaak te laat, schatten de tijd verkeerd in. Denken dat er nog tijd genoeg is om alles te organiseren maar dan 'ineens' is het al tijd om te vertrekken terwijl er nog van alles moet gebeuren. Ook gebeurt het wel dat ze in gedachten al antwoord hebben gegeven op een vraag, maar dat het nooit echt gebeurd is.

Beelddenkers zijn meesters in het maken van eigen strategieën. Zij automatiseren slecht en hebben moeite met het onthouden van niet ter zake doende informatie. Zij kunnen dyslectisch zijn, maar dat hoeft niet. Zij onthouden de spelling van woorden aan het woordbeeld en niet zozeer aan de spellingsregels.

Beelddenkers zijn vaak chaotisch, hebben moeite met het aanbrengen van structuur. Ze kunnen van de hak op de tak springen, ook midden in een serieus gesprek. De ogen gaan voor de oren en visuele informatie gaat aldoor maar door, er is altijd wel wat te zien en op te associëren.

Beelddenken is ook leuk! Een beelddenker ziet als het ware de oplossingen en mogelijkheden in z'n hoofd. Het uitwerken van het plan is het invullen van het plaatje. Beelddenken is snel, associatief, creatief, verhalend.

Het is van groot belang om hoogbegaafde beelddenkende kinderen op tijd te laten diagnosticeren en ondersteuning te bieden bij hun manier van leren. Juist doordat ze intelligent zijn kunnen ze, ondanks hun leerprobleem, toch goed leren om mee te komen in het onderwijs.

Ook de hoogbegaafde beelddenkende volwassene kan problemen bij de communicatie en studie en/of cursussen ondervinden. Er kan een wereld voor je opengaan als je erachter komt dat je een beelddenker bent en dat dat tot bepaalde patronen leidt. Je kunt grip leren krijgen op die patronen. Je kunt leren hoe je moet vertalen van geschreven woord naar beeld. En als je eenmaal weet op welke manier jij leert en omgaat met informatie, kun je ook derden aangeven hoe jij je informatie verzameld en hoe je het beste aangesproken kunt worden.

Een echte beelddenker zal nooit goed vanuit taal kunnen denken. Ook niet bij flink inoefenen op de traditionele manieren. Het is alsof je schreeuwt tegen een dove, daar kan de dove niet beter door luisteren. Beelddenkers moeten op de bij hen passende manier kunnen leren en aangesproken worden wil de lesstof landen en beklijven!
                                              
Beelddenken : Signalen

Beelddenk signalen op school:

• Spellend en/of radend lezen
• Anticiperend lezen
• Globaal overzicht, details worden vergeten
• Lezen wat ze denken dat er staat
• Synoniemen gebruiken (kraai wordt raaf, als het maar zwart is en vliegt!)
• Problemen met hardop lezen, terwijl terugvertellen (begrijpen!) wel goed gaat
• Meer dan 60% oriëntatiefouten bij dictee
• Woordruïnes
• Spellingsregels zijn wel bekend, maar worden niet toegepast (geautomatiseerd)
• Automatiseren gaat moeilijk tot slecht
• Zelfbedachte strategieën

Beelddenk signalen algemeen:
(bron: Upside-Down Brilliance, the visual spatial learner; Linda Kreger Silverman)

• Denken in beelden i.p.v. in woorden
• Dingen weten zonder te kunnen uitleggen waarom
• Problemen op ongebruikelijke wijze oplossen
• Een levendige verbeelding hebben
• Goed visueel geheugen, (relatief) slecht auditief geheugen
• Zaken goed kunnen visualiseren vanuit verschillende perspectieven
• Slechte organisatie
• Slecht tijdsbesef
• Liever kaartlezen dan mondelinge aanwijzingen opvolgen
• Plekken kunnen terugvinden waar je slechts eenmaal bent geweest
• Moeilijk leesbaar handschrift
• Aanvoelen wat anderen voelen
• Muzikaal, artistiek, mechanisch aangelegd
• U weet meer dan anderen denken dan u weet
• Hekel aan spreken voor groepen
• Naarmate u ouder wordt voelt u zich knapper
• Slaaf van de computer/internet
• Moeite met spelling

Als u meer dan 10x ja kunt antwoorden op bovenstaande vragen, bent u waarschijnlijk een beelddenker.

Vergelijking:

 Visueel Ruimtelijk

-Denkt primair in beelden
-Is visueel sterk
-Kan goed met ruimte omgaan
-Leert vanuit overzicht
-Begrijpt het meteen of (nog) niet
-Begrijpt complexe concepten makkelijk, heeft moeite met eenvoudige taken
-Is goed in synthese, samenvoegen, verbanden leggen
-Werkt vanuit het grote beeld, kan details over het hoofd zien
-Kan goed kaart lezen
-Is beter in wiskundig redeneren dan in cijferen
-Leert hele woorden gemakkelijk
-Moet woorden visualiseren alvorens ze te kunnen spellen
-Geeft de voorkeur aan toetsenborden om te schrijven
-Ordent en organiseert op geheel eigen wijze
-Vindt intuïtief de juiste oplossing
-Leert het beste door verbanden te zien
-Goed visueel lange termijn geheugen
-Leert concepten voor de eeuwigheid, haakt af bij stampwerk en herhaling
-Ontwikkeld eigen methoden om problemen op te lossen
-Is erg gevoelig voor de houding van de leraar
-Bedenkt bijzondere oplossingen van problemen
-Ontwikkelt zich asynchroon (onevenwichtig)
-Kan erg onregelmatige cijfers halen
-Geniet van meetkunde en natuurkunde
-Leert de talen op locatie door onderdompeling
-Is creatief, ambachtelijk, technologisch emotioneel of spiritueel begaafd
-Is een laatbloeier

Auditief Volgorderlijk

-Denkt primair in woorden
-Is auditief sterk
-Kan goed met tijd omgaan
-Leert stapje voor stapje
-Leert met vallen en opstaan
-Presteert goed als moeilijkheidsgraad geleidelijk wordt verhoogd
-Is een analytische denker
-Werkt vanuit onderdelen naar het geheel. Schenkt aandacht aan details
-Volgt mondelinge instructies goed op
-Kan goed rekenen
-Kan klanken gemakkelijk
-Kan woorden spellend uitspreken
-Kan snel en netjes schrijven
-Is goed georganiseerd
-Kan stappen in het werk makkelijk verduidelijken
-Kan goed uit het hoofd leren, stampen
-Goed auditief korte termijn geheugen
-Heeft soms herhaling nodig om het geleerde te blijven onthouden
-Leert goed via instructie
-Leert onafhankelijk van emotionele reacties
-Voelt zich goed bij één juist antwoord
-Ontwikkelt zich redelijk evenwichtig
-Haalt in de regel hoge cijfers
-Geniet van algebra en scheikunde
-Leert de talen in de klas/les door onderwijs
-Is academisch getalenteerd
-Is een vroegbloeier

Beelddenken : Het Onderzoek

Om te bepalen of er sprake is van beelddenken wordt het Wereldspel afgenomen, een non-verbaal onderzoeksinstrument, dat bestaat uit verschillende elementen (huisjes, bomen, beesten, etc.) Hiermee wordt een dorp gebouwd. Uit de wijze van vormgeven kan worden afgeleid of er sprake is van beelddenken. Een belangrijke categorie hierbij is 'het koppelen'. Wanneer meer dan 60% van het materiaal gekoppeld is, dan wijst dit bijna altijd zeker in de richting van beelddenken. Ook zien we dan vaak dat het materiaal op een eigen manier, anders dan oorspronkelijk bedoeld, gebruikt wordt.

Daarnaast kan het kind persoonlijkheidskenmerken in het spel vrijgeven, zoals faalangst, communicatieproblemen, bedreigde persoonlijkheid, protestgedrag, agressie en opvoedingsproblematiek.

Om zicht te krijgen op de cognitieve problemen, worden didactische toetsen afgenomen. Met behulp van deze toetsen kan worden achterhaald hoe groot de achterstand (of eventuele voorsprong) ten opzichte van het klassenniveau is en welke strategieën het kind hanteert. Verder wordt er gekeken naar de geheugenwerking en de samenwerking van de ogen.

Een totaal beelddenkonderzoek bestaat altijd uit het afnemen van een Wereldspel en didactisch onderzoek.

Bij hoogbegaafde kinderen moet de onderzoeker bedacht zijn op hun cognitieve mogelijkheden om didactisch toch acceptabele of zelfs ruim voldoende resultaten te behalen!

Als blijkt dat het kind een beelddenker is zal een Beelddenkverklaring worden afgegeven.

Beelddenken : Handvatten

Om van beelddenkers geen dwalers binnen het onderwijs te maken worden de volgende onderwijsstrategieën geadviseerd:

• Onderwijs vanuit het geheel naar de delen toe: bijvoorbeeld eerst overzicht metriek systeem aanbieden, dan kijken naar de diverse onderdelen. Samenhang laten zien.
• Gebruik visuele hulpmiddelen (overheadprojector, power point, film, strips)
• Geef voorbeelden en metaforen
• Maak gebruik van luisterboeken
• Niet uit het hoofd laten leren maar laten zoeken naar samenhang
• Kinesthetisch aanleren: klappen, stampen, voelen etc.
• Zichtbaar lezen i.p.v. voorlezen
• Leer hele woordbeelden aan
• Nooit instapdictee’s
• Eén strategie aanbieden bij rekenen
• Laat regelmatig mondeling overhoren
• Met de vragen erbij (!) terugkijken na een schriftelijke overhoring
• Doe dingen voor
• Breng structuur aan
• Geef extra tijd om een antwoord te kunnen formuleren
• Overzicht in tijd bieden m.b.v. een kleurenklok (www.kleurenklok.nl), het is belangrijk om te zien hoeveel tijd er al verstreken is om een gevoel bij tijd te krijgen
• Bereid ze voor op wat u straks van hen verwacht, bij een plotselinge opdracht raken ze gemakkelijk van slag
• Geef voorbeelden van bijvoorbeeld gevoelens (kwaad, boos, woedend, van slag, overdonderd), zodat ze leren de nuances te verwoorden
• Stel gesloten of compacte vragen
• Laten kiezen uit 2, niet meer keuzes tegelijk aanbieden
• Laat aankijken bij een opdracht en laat de opdracht terug vertellen
• Maak gebruik van pictogrammen bij het aanleren van routines

·                                              
Beelddenken : Links

https://beeldenbrein.nl/
https://www.hoagiesgifted.org/visual-spatial.htm