Mini-samenleving

Blog 2 over onderwijsvernieuwingen


Ik ga vandaag verder waar ik gebleven was in mijn verhaal. De school, als we het zo nog willen noemen, zou een afspiegeling moeten zijn van de maatschappij waarin onze kinderen zullen en willen leven. In een maatschappij, woont, leeft en werkt iedereen van verschillende rassen, seksen en leeftijden door en met elkaar. Ik ben nog nergens baan tegengekomen, waar allemaal mensen van dezelfde leeftijd, hetzelfde werk op hetzelfde niveau doen tegengekomen. 

En dan kun je het vervolg al wel raden natuurlijk, de vraag is dan waarom we de kinderen verdelen in leerstofjaarklassen, ja dat moeilijk woord, van een monster wat eeuwen geleden misschien wel goed heeft gewerkt maar nu een nauwelijks uit te roeien bolwerk is geworden. 

Kinderen worden op leeftijd in klassen gepropt, 30 kinderen in één ruimte is geen uitzondering meer en worden de hele dag hapklare brokken leerstof toegediend. Waarom, dit is geen afspiegeling van de maatschappij. Door dit systeem vallen nu heel veel kinderen buiten de boot, de kinderen die meer structuur nodig hebben, de kinderen die meer fysieke verzorging of hulp nodig hebben, de kinderen die nood hebben aan kleinere klassen, de kinderen die slimmer zijn dan gemiddeld, de kinderen die andere leerstijlen hebben, de kinderen die hoog sensitief zijn, de kinderen die meer begeleiding nodig hebben, de kinderen die meer herhaling nodig hebben, … kortom iedereen die niet gemiddeld is valt uit dit systeem … en reguliere school is dus bijlange na geen afspiegeling van onze ideale maatschappij ? Alhoewel de Wet op het primair onderwijs het leerstofjaarklassensysteem verbiedt, blijven de meeste scholen onverstoorbaar doorgaan.

We moeten dus los uit dit systeem. Ook hier kun je om gaan denken en vetrekken vanuit onze ideale maatschappij. Alle mensen horen erbij, elk individu moet op zijn eigen manier, niveau en tempo betekenisvol werk kunnen verrichten, rekening houdend met de talenten en beperkingen van ieder, kijkend naar welke voorwaarden nodig zijn om deze mensen een veilige, plezierige omgeving te bieden.

Dan ga je terug naar school. Ik denk aan een school waar elk kind welkom is. En dan bedoel ik ook elk kind. Als je dat begrijpt kun je verder met nadenken over hoe dat gerealiseerd kan worden, en dan denk ik aan een structuurklas, een kleine klas met veel medische en verzorgende hulp, stamgroepen, niveaugroepen, interessegroepen, leefgroepen, … en ook denk ik aan de omgeving die er uit zou moeten zien als een minidorp / stad met een bieb met werkplekken, een stiltelokaal, een compleet ingerichte keuken, een winkel waar geknutselde spulletjes verkocht kunnen worden, een kantoor waar kinderen de schoolkrant organiseren, een schoolradio, een bemiddelingsdienst om conflicten uit te praten, en natuurlijke speeltuin, met moestuin en tuin, bouwmaterialen, reuze zandbak, bomen en veel groen, een podium, .... De omgeving bewezen gezond en gelukkig te maken, en dan heb je nog de interessegroepen dans, zang, toneel, turnen, zwemmen, voetbal, instrument, … therapeuten die kinderen onder schooltijd kunnen helpen. Peuter en kleutergroepen, zodat school één lijn vormt vanaf 2.5-3 jaar ...

Een afspiegeling van de maatschappij, we kunnen vast nog veel meer leuke initiatieven bedenken. Waar halen we de tijd vandaan ? Met de huidige technologieën is het mogelijk de basisstof aan elk kind individueel voor te
schotelen. Dat kan op 1 derde van de lestijd. Voorschotelen wil niet zeggen,
hier heb je de stof zoek het maar uit. Zeker niet. Je geeft de kinderen
medeverantwoordelijkheid en inzicht in hun eigen ontwikkeling, daarmee betrek
je de kinderen bij hun leerproces, je verhoogt zo de betrokkenheid en de
betekenis en je leert kinderen belangrijke levensvaardigheden aan. Een doel
stellen, oefenen om dat doel te behalen, doorzetten en vooral reflecteren om
het leerproces. En omdat je de klassen loslaat, kunnen kinderen op niveau en op
graad van hulp ingedeeld worden. De leerkrachten die niet langer frontaal voor
de klas staan, worden begeleider van dat proces, worden mediator en coach. Ze
investeren in een echte band met het kind, volgen de vorderingen van dichtbij,
houden dagelijkse reflectie-coachgesprekken, kan hulp bieden waar nodig, kan enkele kinderen bij elkaar nemen voor extra uitleg, … omdat je de klassen
loslaat hoef je ook niet 1 leerkracht op 30 kinderen te hebben, je hebt een
team aan mensen die klaar staat om de kinderen waar nodig te begeleiden. De
kinderen houden hun werkjes, behaalde doelen, leerhoogtepunten bij in een eigen
portfolio, waarin ook ouders hun kind kunnen volgen. 
 
Het tweede deel van de lestijd kan besteed worden aan herhaling, verbreding en/of verdieping. En we hadden het over derden dus dan houden we nog
een derde deel van de tijd over voor andere, net zo belangrijke leeractiviteiten, die ik hierboven al noemde. De schoolkrant, de radio, de winkel, toneel, muziekinstrument, zang, sport, tuinieren, bouwen, … ieder kind met zijn of haar eigen talent aan de slag.

Volgende keer meer over de rol van de leerkracht.

Met vriendelijke groeten
Ans Ramaut